วันทำความสะอาดโลก (World Clean Up Day)
เสาร์ที่ 17 กันยายน 2022 พวกเรานัดกันล่วงหน้ากับตารางของกลุ่ม Trash Hero นำโดยคุณทิพย์ คุณบิ้บและเพื่อนๆชาวต่างชาติที่เป็นกลุ่มก่อตั้ง Trash Hero Bangkok มา 3 ปีก่อน เพื่อไปร่วมกันทำความสะอาดป่าชายเลนที่ บางปู สมุทรปราการ
พวกเราจากต่างที่มากันเกือบร้อยคน ทั้งมีจากบริษัทเอกชนหลายแห่งที่ชวนพนักงานมาร่วมกิจกรรม วันนี้มีผู้บริหารสถานทูตนอร์เวย์มาด้วย เราแค่ถือกระสอบเก็บขยะเดินลุยเข้าป่าชายเลนซึ่งเช้านี้เป็นช่วงน้ำลด เดินเข้าไปแค่คนละไม่ถึง 3 ก้าว นั่งลงหยิบจับขยะพลาสติกที่อยู่ใกล้มือใส่กระสอบ ใส่เข่งที่ Trash Hero เตรียมไว้ให้ ใช้เวลาราวชั่วโมงเศษ ก็หน้ามืดหมดแรงไปตามๆกัน
แต่ละคนแค่กวาดเก็บเฉพาะขยะพลาสติกและโฟม ตลอดจนไนล่อนเชือก เศษแหเศษอวน เศษโฟมในรัศมีแค่คนละไม่เกิน2 ตารางเมตร ลุกๆเงยๆ นั่งยองๆ ก้มคุ้ยและเลร้ยงน้ำหนักบนคานปูนบ้าง กิ่งไม้หักบ้าง ก็สามารถรวบรวมยกออกมาชั่งน้ำหนักแล้วกองเทรวมได้กองโต
ที่กองเทจะมีทีมคัดแยก เพื่อแยกกองพลาสติกที่รีไซเคิลได้ รีไซเคิลไม่ได้ แยกโฟม แยกพวกซากรองเท้า ขวดแก้ว ภาชนะบรรจุภัณฑ์ ขวดน้ำดื่ม และถุงพลาสติกออกเรียงเป็นกลุ่มๆ บางประเภทสามารถจัดเรียงตามยี่ห้อของผู้ผลิตเท่าที่พอจะระบุได้ รวมน้ำหนักทั้งสิ้น เกิน 1 ตันครึ่ง !!
ทุกคนได้เหงื่อท่วมตัว ได้เลอะเลนพอมอมแมม ได้ช่วยป่าโกงกางอีกหย่อมนึง ได้ยิ้มรู้จักกันและกันได้มิตรภาพ ได้ช่วยสัตว์ทะเลและนกทะเลให้ลดอันตรายลงได้อีกนิด
แต่ที่สำคัญกว่า คือได้ส่งสัญญาณเตือนตัวเองลึก ๆ ว่า เราทุกคนต้องลดการผลิตขยะให้มากเท่าที่จะทำได้ เราต้องมีกฏหมายและวัฒนธรรมที่สร้างความรับผิดชอบร่วมโดยผู้ผลิตสินค้าและบรรจุภัณฑ์ เราต้องมีกลไกที่ทำให้การคืนบรรจุภัณฑ์มีราคาในตัวมันเองบ้าง และเราต้องช่วยให้ความคุ้นชินกับการคัดแยกและลดปริมาณขยะเกิดขึ้นในทุกๆบ้าน ทุกสถานประกอบการ ทุกหน่วยงานฝึกทำให้มากขึ้นจนส่งผลระดับชุมชน ระดับสังคมให้มากที่สุด
เพราะขยะที่เราเห็นอยู่ในชั้นเลนตมวันนี้ มันมีซ้อนทับกันอยู่มากกว่า 3 layers เหมือนขนมชั้น คือ ชั้นที่ตามองเห็น ดูเกะกะสายตา เอื้อมถึงก็หยิบใส่เข่งได้ ชั้นที่อยู่ใต้ชั้นแรก คือ เผยเพียงยอดปลายออกมาจากใต้เลนให้พอต้องก้มนั่งลงล้วงหยิบ และชั้นที่ต้องจัดท่วงท่า วางน้ำหนักให้มั่นคงจริงๆ แล้วคุ้ยลึกลงในเลน เพราะขยะพลาสติกจมมิดหมกตัวอยู่ใต้ลงไปอยู่อีกเพียบ!!
วันนี้เป็นการจัดการกับขยะทะเลอีกครั้งที่ต้องยอมใจให้กับบรรดาหนุ่มสาวทั้งชาวไทยและต่างประเทศที่มาลงมือช่วยงานกิจกรรมกันอย่างแข็งขันและสง่างามยิ่ง หลายคนแต่งสวย แต่ไม่มีอาการกลัวเลอะกลัวล้มด้วยซ้ำ ขยะที่เรากู้ขึ้นมาเทกองรวมวันนี้ส่งกลิ่นแรงยิ่ง ทั้งที่เราใส่หน้ากากแล้ว กลิ่นเหมือนยูเรียหลังห้องน้ำชายแบบฉุน ๆ ยังไงยังงั้น
ในอีกไม่กี่ชั่วโมง น้ำทะเลจะขึ้นอีกครั้ง และจะพาเอาขยะอื่นซัดเข้ามากลบพื้นที่นี้ใหม่ จริงอยู่ว่าใครจะออกมาเก็บเท่าไหร่ก็คงไม่มีวันหมด แต่ถ้าไม่เก็บออก มันก็จะอยู่ตรงนั้นไปอีกนับร้อยปี ป่าชายเลนต่างจากชายหาดตรงที่มันรับขยะที่มากับน้ำขึ้น แต่มันไม่สามารถคายขยะให้ไหลลงตามน้ำลงเพราะมีรากโกงกางเป็นตะแกรงธรรมชาติดักไว้
ขยะเก่าที่ค้างจะยิ่งขวางและยึดขยะใหม่ให้เพิ่มไว้อีก
เป็นอย่างนี้ไปเรื่อยๆจนกว่าจะมีใครอุตสาห์มาเก็บมันออกไปจัดการให้ถูกต้อง
ปู ปลา กุ้งหอยที่เคยอาศัยป่าชายเลนเป็นที่อนุบาลก็จะไม่มีทางอยู่ได้ เพราะถ้าขนาดเรายังบ่นว่าเหม็นจนฉุน และขยะฝังเลนลึก งัดขึ้นมายาก
แล้วพวกสัตว์เหล่านั้นจะไม่ยิ่งน้อคไปเลยหรือ
ขยะเหล่านี้เป็นปัญหาด้วยตัวมันเอง
และขยะเหล่านี้จะทำร้ายป่าชายเลนที่ควรมีบทบาททั้งด้านนิเวศน์ ด้านการเป็นที่พักผ่อนหย่อนใจของคน เป็นแนวป้องกันการกัดเซาะชายฝั่ง เป็นป่าเปียกที่สามารถดูดซับคาร์บอนได้เข้มกว่าป่าบก
Rethink Reduce Reuse Recycle พลาสติก เพื่อลดปัญหาขยะท่วมโลกกันเถอะครับ
-------------------------------------------------
วีระศักดิ์ โควสุรัตน์ สมาชิกวุฒิสภา
กรรมาธิการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ของวุฒิสภา
